Statystyka mówi o liczbie ponad 90 tys. Polaków, którzy mieszkają w Szkocji. Mają tam swoje kluby, sklepy i restauracje, a także polskie szkoły sobotnie. W ponad 20 szkockich kościołach katolickich w każdą niedzielę odprawiana jest Msza św. w języku polskim. Specyfiką posługi polskich księży, którzy wyjeżdżają do Szkocji, jest codzienna praca w miejscowej, wielonarodowej i anglojęzycznej społeczności katolików, którzy tworzą ponad 300 parafii na terenie całego kraju. Są ośrodki, jak licząca ok. 4 tys. mieszkańców miejscowość Banff (Aberdeenshire), gdzie w parafii Matki Bożej z góry Karmel Polacy stanowią zdecydowaną większość (80 proc.). Co niedzielę na Mszy św. modli się tam ok. 100 osób, które regularnie praktykują wiarę w języku ojczystym.
Szkocki Kościół katolicki nie jest wolny od kryzysu powołań, a że świadomość tradycji polsko-szkockiej przyjaźni jest żywa, stąd prośby o delegowanie księży do pracy w tamtejszych parafiach Episkopat kieruje również do Polski. Codziennością praktykowania wiary w jęz. polskim jest więc konieczność „dzielenia się” kapłanem z lokalną społecznością, co niekiedy wzbudza wśród polskich emigrantów uczucie porzucenia i straty.
– Na terenie diecezji to biskup jest odpowiedzialny za wszelkie rodzaje duszpasterstwa, natomiast są dokumenty Stolicy Apostolskiej, które mówią o tym, że emigranci mają też prawo do duszpasterskiej posługi w języku ojczystym. I trzeba to zapewnić. Zawsze wyrażenie swojej duszy łatwiejsze jest w języku, w którym człowiek się urodził. Spotkam się również z arcybiskupem Edynburga, będziemy rozmawiać. Ważne jest, żeby nie niszczyć jedności katolików i szukać Bożych dróg rozwiązań nawet najtrudniejszych problemów” – powiedział ks. bp Piotr Turzyński.
W Szkocji znaleźć można ślady wspólnej polsko-szkockiej historii z czasu II wojny światowej, ale także symbole polskiego katolicyzmu. Od ponad 80 lat Polacy pielgrzymują do Carfin – szkockiego sanktuarium maryjnego niedaleko Glasgow. Pierwsza pielgrzymka odbyła się w 1940 r. Ks. kard. Władysław Rubin w 1963 r. poświęcił polską kapliczkę, obok której stanął pomnik św. Jana Pawła II – na pamiątkę jego pielgrzymki do Szkocji w 1982 r. Z kolei w kościele pw. św. Marii w Inverness jest witraż poświęcony pamięci bł. ks. Jerzego Popiełuszki. W katedrze w Edynburgu z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości zawisła dwujęzyczna tablica zawierająca m.in. słowa św. Jana Pawła II: „Wolność jest miarą dojrzałości człowieka i Narodu”.
W 2021 r. niemal doszczętnie spłonął katolicki kościół pw. św. Szymona w Glasgow, który był trzecią najstarszą świątynią katolicką na terenie archidiecezji Glasgow. Od II wojny światowej był również duchowym centrum Polonii. Uczęszczali do niego stacjonujący w pobliskich koszarach żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Od tego czasu nazywany był „polskim kościołem”.
Od wybuchu w XVI wieku rewolucji protestanckiej katolicyzm w Szkocji przez 300 lat był prawnie zakazany. Odrodzenie katolicyzmu rozpoczęło się w XIX wieku.
