Gdy miał zaledwie 12 lat, rodzice ofiarowali go jako
oblata do zakonu augustianów (1257). Trzy lata później młodzieniec wstąpił do nowicjatu. W domach zakonnych
w Tolentino i Cingoli odbył studia średnie, a potem studia
w zakresie filozofii i teologii. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk św. Benwenuta, biskupa Osimo, w 1269 r. w Cingoli, w wieku 24 lat.
W latach 1275-1305, przez 30 lat, przebywał w Tolentino.
W posłuszeństwie zakonnym był tak doskonały,
że wypełniał nie tylko najdrobniejsze nawet nakazy reguły, ale i życzenia swoich przełożonych. Chętnie spełniał także życzenia swoich współbraci, chociaż niektórzy z nich byli
od niego młodsi i mniej zasłużeni. Sypiał trzy do czterech godzin na dobę. Oprócz Mszy św., którą odprawiał
ze szczególną żarliwością, odmawiał wspólnie brewiarz,
a ponadto psalmy pokutne, oficjum o Świętym Krzyżu
i o zmarłych. Wszystkie te pacierze odmawiał na kolanach, na posadzce kamiennej. Chociaż był tak surowy dla siebie, dla bliźnich był niezwykle wyrozumiały, zwłaszcza dla grzeszników w konfesjonale. Spowiadał bardzo wiele,
gdyż sława jego świętości gromadziła przy jego konfesjonale nieraz liczne rzesze.
Święty Mikołaj z Tolentino Był szczególnie wrażliwy
na niedolę ubogich. Umiał przemawiać do zamożnych,
by dzielili się chętnie swoją majętnością z tymi, którzy
są głodni. Za zezwoleniem przełożonych utworzył stały fundusz dla ubogich. Bywało, że mył im nogi.
Pan Bóg obdarzył go niezwykłymi charyzmatami. Mikołaj miał rzadki dar łączności z duszami w czyśćcu cierpiącymi. W procesie kanonicznym stwierdzono ponad 300 wypadków cudownych uzdrowień, jakie wierni otrzymali
za przyczyną Mikołaja – tak za jego życia, jak i po jego śmierci. Wśród nich są wymienione trzy wypadki wskrzeszenia umarłych: 12-letniej córki Filipa z Fermo
– cud potwierdzony przysięgą czterech kapłanów-świadków (1306); wskrzeszenie córki Jacopuzzo z Chieti (1320)
i Venturyna z Gigliolo, potwierdzone przez niego,
jego ojca, żonę i biskupa Maceraty.
Święty Mikołaj z Tolentino Mikołaj zmarł w Tolentino
10 września 1305 r. Jego pogrzeb był wielką manifestacją miasta i okolicy. Pochowano go w kościele klasztornym. Jego główne sanktuarium znajduje się w Tolentino. Pierwotny kościół klasztorny pw. św. Jerzego powiększono
i dano mu nowy tytuł – św. Mikołaja. Sanktuarium nawiedziło 12 papieży, 9 świętych i błogosławionych,
38 królów i książąt.
