Seria „Wielcy polscy ekonomiści” sławiąca wybitnych polskich specjalistów w dziedzinie ekonomii emitowana jest przez Narodowy Bank Polski od 2017 roku. Postacie, które upamiętnia, zasłużyły się poprzez rozmaite koncepcje, a ich dorobek naukowy ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju polskiej gospodarki, finansów i społeczeństwa. Dotychczas w serii ukazało się 11 monet. Zapoczątkowała ją moneta – dziesięciozłotówka – poświęcona Mikołajowi Kopernikowi, który obok teorii heliocentrycznej ma na swoim koncie również teorie ekonomiczne dotyczące obrotu pieniądza, a jego memoriały o pieniądzu miały ogromne znaczenie dla rozwoju ekonomii, stanowiąc przełom w pojmowaniu pieniądza.
W kolejnych emisjach na monetach znaleźli się: Fryderyk Skarbek, Roman Rybarski, Stanisław Głąbiński, Stanisław Grabski, Leopold Caro, Ferdynand Zweig, Adam Krzyżanowski, Adam Heydel oraz Edward Taylor i Tadeusz Brzeski. Dzisiaj listę wybitnych postaci w dziedzinie ekonomii uzupełnia dwunasta moneta poświęcona Władysławowi Grabskiemu (1874-1938) – politykowi, działaczowi społecznemu i oczywiście ekonomiście.
Władysław Grabski pochodził ze starej szlacheckiej rodziny, a wykształcenie zdobywał nie tylko w Polsce, ale również we Francji oraz w Niemczech. Choć w młodości sympatyzował z ideami socjalistycznymi, szybko je odrzucił, a bliski stał mu się nurt narodowy. W 1905 roku za udział w kampanii na rzecz samorządu i polonizacji instytucji publicznych w Królestwie Polskim został aresztowany przez władze carskie i na jakiś czas osadzony na Pawiaku. Jak czytamy w folderze towarzyszącym emisji monety, przygotowanym przez Grzegorza Jeża, po wybuchu I wojny światowej Grabski został członkiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego oraz Komitetu Narodowego Polskiego, a w 1918 roku przez krótki czas był więziony przez Niemców jako reprezentant orientacji antyniemieckiej. „W 1919 roku zdobył mandat posła na Sejm Ustawodawczy z ramienia Związku Ludowo-Narodowego, po czym objął tekę ministra skarbu w rządzie Leopolda Skulskiego. Po raz pierwszy został premierem w okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Reprezentował Polskę na międzynarodowej konferencji w Spa, jednak niepowodzenie rokowań spowodowało dymisję Grabskiego. W latach 1923-1925 ponownie stanął na czele rządu, w którym pełnił także obowiązki ministra skarbu” – pisze Grzegorz Jeż.
Pod kierownictwem Władysława Grabskiego dokonano reformy walutowej i skarbowej, a efektem tych działań były wprowadzenie nowej waluty – złotego, sanacja budżetu państwa i zdławienie hiperinflacji. Ze stanowiska ustąpił w 1925 roku, po czym wycofał się z życia politycznego, poświęcając się pracy naukowej i publicystycznej. Z szeregu prac Władysława Grabskiego na szczególną uwagę zasługują te z zakresu ekonomii agrarnej, bowiem w warstwie chłopskiej upatrywał on fundament siły narodu. Warto też nadmienić, że to właśnie Grabski stworzył podwaliny nowej dziedziny nauki – socjologii wsi. W 1935 roku opublikował dzieło „Idea Polski”, w którym dokonał analizy sytuacji wewnętrznej Polski, przestrzegając przed licznymi niebezpieczeństwami grożącymi odrodzonej Rzeczypospolitej. Z innych prac Władysława Grabskiego należy wymienić: „Historię Towarzystwa Rolniczego”, „Materiały w sprawie włościańskiej”, „Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924-1925)” oraz „O własnych siłach”.
Na rewersie monety wyemitowanej dzisiaj przez Narodowy Bank Polski znajdują się wizerunek Władysława Grabskiego oraz daty jego urodzin i śmierci. Z kolei na awersie widnieje cytat pochodzący z artykułu pt. „Wychowanie publiczne jako czynnik sanacji gospodarczej” z dzieła „O własnych siłach. Zbiór artykułów na czasie”. Projektantką monety jest Dominika Karpińska-Kopiec.
Moneta poświęcona Władysławowi Grabskiemu została wyemitowana w nakładzie do 10 tysięcy sztuk, a jej cena to 170 złotych brutto. Można ją nabyć w Oddziałach Okręgowych NBP oraz sklepie internetowym NBP Kolekcjoner.
Kolejna emisja monet kolekcjonerskich zaplanowana jest na 5 maja br. Tego dnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu dwie kolejne monety kolekcjonerskie o nominale 10 złotych – również z serii „Wielcy polscy ekonomiści”. Będą one poświęcone Leonowi Biegeleisenowi oraz Stanisławowi Lewińskiemu.
