Brytyjczycy byli w stanie odszyfrować kod Enigmy na czas tylko z pomocą polskich kryptologów. Bardzo zależy mi na tym, żeby we właściwych proporcjach przedstawić udział wszystkich, którzy byli w to zaangażowani – powiedział Dermot Turing.
Turing jest autorem książki „XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy” i bratankiem słynnego kryptologa Alana Turinga. Gości w Krakowie na Jubileuszowym Zjeździe Matematyków Polskich. W czwartek uczestniczył także w zorganizowanym przez Fundację Panteon Narodowy spotkaniu z młodzieżą, której mówił o wkładzie Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w złamanie kodu Enigmy.
W piątek Dermot Turing weźmie udział w uroczystości upamiętnienia polskich matematyków i kryptologów w Panteonie Narodowym w kościele św. św. Piotra i Pawła.
Według Turinga, „Polacy uczynili wiele zanim kryptolodzy w Bletchley Park osiągnęli niesamowity sukces”. Pytany o to, czy bez wkładu polskich naukowców Brytyjczycy złamaliby kod Enigmy odpowiada, że byłoby to możliwe. – Pytanie jest nie czy, ale kiedy. To jest bardzo istotne, że Brytyjczycy byli w stanie odszyfrować kod Enigmy na czas tylko z pomocą polskich kryptologów – mówił Turing.
Dodał, że w Polsce historia Enigmy jest dobrze znana. –Polacy mają ją w krwiobiegu. Ale w Wielkiej Brytanii niewiele wie się na ten temat. Przeciętny Brytyjczyk sądzi, że Alan Turing sam złamał ten kod ukryty w jakimś ciemnym pomieszczeniu przy pomocy tajemniczych urządzeń. Byłem zaskoczony, jak dobrze została przyjęta moja książka przez Brytyjczyków i jak duże zainteresowanie wzbudziła – powiedział dziennikarzom Turing.
Podkreślił, że przystępując do pracy nad książką, chciał dowiedzieć się, co faktycznie zrobili polscy kryptolodzy i jak istotne to było. – Kierowała mną bardziej ciekawość niż dług wdzięczności wobec mojego wuja – mówił Dermot Turing. – Kiedy zacząłem odkrywać tę historię, stała się ona dla mnie nie tylko fascynującą opowieścią o matematykach, ale również o ludziach – dodał.
– Zależało mi na tym, żeby powstała zbalansowana opowieść, żeby we właściwych proporcjach przedstawić udział wszystkich zaangażowanych w złamanie kodu Enigmy – podkreślił.
Autor książki przyznał, że podczas pracy nad książką bardzo poruszające było dla niego dotarcie do dokumentów Gustave′a Bertranda, które zostały odtajnione przez władze francuskie w 2016 r. i w których znajdują się zdjęcia i rysunki pokazujące konstrukcję Enigmy oraz odnalezienie listu gończego, które władze hitlerowskie wystawiły za polskimi kryptologami.
W książce Turing opisuje, że na złamanie kodu Enigmy składała się praca Francuzów, Polaków i Anglików. – Dla samych Francuzów to duże zaskoczenie i odkrycie. Francuzi nie wiedzą o swojej roli w tej sprawie, dlatego z ciekawością czekam na reakcje czytelników na moją książkę, która została przetłumaczona na język francuski i ukaże się we Francji w październiku – dodał.
Dermot Turing studiował genetykę, jest prawnikiem. Przyznaje, że matematyka jest dla niego trudna. – Kiedy mówię o Marianie Rejewskim i jego równaniach permutacyjnych, pokazuję stronę, na której są one zapisane, na dodatek po polsku, wydaje mi się to bardzo trudne do wyjaśnienia – powiedział. – Myślę, że wszyscy się zgodzimy, że odtworzenie okablowania Enigmy przy użyciu matematyki teoretycznej było niesamowitym wyczynem – zaznaczył.
Podkreślił, że piątkowa uroczystość upamiętnienia polskich matematyków poprzez złożenie ziemi z miejsc ich spoczynku w Panteonie Narodowym w Krakowie jest bardzo ważna, bo to ich symboliczny powrót do domu. –Jeden z nich, Henryk Zygalski, spędził po II wojnie resztę życia jako profesor matematyki w Wielkiej Brytanii i tam jest pochowany. Ta uroczystość to jego symboliczny powrót do domu – mówił Dermot Turing.
Sir Dermot Turing jest brytyjskim prawnikiem, ekonomistą, absolwentem King’s College w Cambridge i New College w Oxfordzie, gdzie obronił doktorat z genetyki, a także bratankiem Alana Turinga, brytyjskiego matematyka, kryptologa i jednego z twórców informatyki. W 2015 r. napisał biografię swojego wuja pt. „Prof: Alan Turing Decoded”. Książka „XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy” ukazała się nakładem wydawnictwa Rebis.
– Największą wartością książki Dermota Turinga jest to, że jest to chyba pierwsza poważna publikacja na Zachodzie, szczególnie w Wielkiej Brytanii, która sprawiedliwie oddaje udział Polaków w złamaniu kodu Enigmy – mówił dziennikarzom prof. Zbigniew Błocki, matematyk z UJ, dyrektor Narodowego Centrum Nauki. Dodał, że kiedy kilkanaście lat sam interesował się historią Enigmy, niezwykle frustrujące było pomijanie w encyklopediach i publikacjach na Zachodzie Europy roli polskich matematyków i kryptologów. – Od tamtego czasu nastąpił ogromny postęp – podkreślił.
