Kult Najświętszego Serca Jezusa niemal od samego początku zwrócił uwagę na Serce Maryi, które również z biegiem czasu stało się przedmiotem kultu w Kościele. Ten fakt możemy obserwować zarówno w refleksji teologicznej, jak i w doświadczeniach wielu świętych w Kościele. Znamy zresztą piękną tradycję naszych domów, w których obok obrazu Serca Jezusa zawsze znajdował się obraz Serca Maryi. Znaczenie Serca Maryi w najwyższym stopniu zostało uwypuklone za sprawą objawień fatimskich, które wyznaczyły niemal nowy etap w kulcie Niepokalanego Serca Maryi. Kult ten posiada wiele ważnych i wymownych form wyrazu, pozostających niejednokrotnie pod znaczącym wpływem kultu Serca Jezusowego. Ścisłe powiązanie kultu Serca Jezusa i kultu Niepokalanego Serca Maryi znalazło bogaty wyraz w nauczaniu Papieża św. Jana Pawła II. Przytoczymy tutaj niektóre jego wypowiedzi, które teologicznie ilustrują tę wzajemną łączność Serca Jezusa i Serca Maryi.
Początek Serca Jezusa w Maryi
Chwila zwiastowania Maryi, w której poczyna się wcielony Syn Boży, zapoczątkowuje więź Maryi z Sercem Jezusa, która obejmie potem całe Ich życie. Papież Jan Paweł II podkreślał: „Pod Sercem Matki począł się Człowiek. Począł się jako Człowiek – Syn Boży. […] Poprzez chwilę poczęcia, przez tajemnicę Wcielenia, patrzymy na całe życie Jezusa, narodzonego z Maryi” (28 lipca 1985 r.). W niedzielę, 30 czerwca 1985 r., Papież Jan Paweł II zauważał: „»Słowo stało się Ciałem – i zamieszkało między nami«: bo zamieszkało w łonie Maryi, pod Jej Sercem. Pomiędzy Sercem Matki i Sercem Dziecka (Syna) od początku nawiązuje się łączność: wspaniała jedność Serc! Serce Maryi jest pierwsze, które przemawia do Serca Jezusa. Pierwsze, które »odmawia« litanię do tego Serca. My wszyscy łączymy się z Nią”. W niedzielę, 14 lipca 1985 r., Papież powrócił do tego zagadnienia, mówiąc: „Modlitwa na »Anioł Pański« przypomina nam za każdym razem tę zbawczą chwilę, kiedy pod Sercem Dziewicy z Nazaretu zaczęło bić Serce Słowa: Syna Bożego. Za sprawą Ducha Świętego w Jej łonie stał się człowiekiem. W łonie Maryi począł się Człowiek i poczęło się Serce. […] Prosimy: niech przez Twoje Serce, Bogarodzico, Serce Jezusa, jako »sprawiedliwości i miłości skarbnica«, stanie się dla nas wszystkich »drogą i prawdą, i życiem«”. Na podstawie przytoczonych wypowiedzi widzimy, jak bardzo św. Janowi Pawłowi II było bliskie wezwanie z Litanii do Najświętszego Serca Pana Jezusa: „Serce Jezusa, w łonie Matki Dziewicy przez Ducha Świętego utworzone”. Od pierwszej chwili wcielenia istnieje więc ścisła więź i wspólnota między Sercem Maryi i Sercem Jej Syna.
Cześć we wspólnocie z Maryją
W czasie rozważania przed modlitwą „Anioł Pański” w niedzielę, 4 sierpnia 1985 r., Papież Jan Paweł II mówił: „Oto zgromadziliśmy się, aby uczcić tę jedyną chwilę w dziejach wszechświata, w której Bóg-Syn staje się człowiekiem pod Sercem Dziewicy z Nazaretu. Jest to chwila zwiastowania. […] Łączymy się z Bogarodzicą, aby uczcić to Serce Człowieka, które przez tajemnicę unii hipostatycznej (zjednoczenia osobowego) jest równocześnie Sercem Boga. Oddajemy cześć Bogu należną Sercu Jezusa Chrystusa, od pierwszej chwili Jego ludzkiego poczęcia w łonie Dziewicy. Oddajemy Mu wraz z Maryją taką samą cześć w chwili narodzenia: gdy przychodzi na świat w skrajnym ubóstwie Betlejem. Oddajemy Mu wraz z Maryją taką samą cześć poprzez wszystkie dni i lata Jego życia ukrytego w Nazarecie – poprzez wszystkie dni i lata, kiedy spełnia swą mesjańską posługę wśród Izraela. A kiedy przychodzi czas męki, wyniszczenia, upokorzenia i hańby krzyża, jeszcze żarliwiej łączymy się z Sercem Matki, aby wołać: »Serce Jezusa, wszelkiej chwały najgodniejsze«!”. W niedzielę, 20 lipca 1986 r., Papież mówił o potrzebie łączenia się z Sercem Maryi, aby odkryć miłość Serca Jezusa: „Ten »świat« – pomimo grzechu i potrójnej pożądliwości – jest skierowany ku Miłości, która wypełnia ludzkie Serce Syna Maryi. I dlatego, łącząc się z Nią, prosimy: Serce Jezusa, odwieczne upragnienie świata, przynieś ludzkim sercom, przybliż naszym czasom to wyzwolenie, które jest w Twej Ewangelii, w Twoim krzyżu i zmartwychwstaniu: które jest w Twoim Sercu!”. Dogłębna więź łącząca Serce Maryi z Sercem Syna uzasadnia wyraźnie słuszność oddawania wspólnej czci tym Sercom. Jest więc uzasadnione, że te dwie formy kultu w Kościele wzajemnie się uzupełniają i inspirują.
Wzajemne oddziaływanie
W niedzielę, 2 lipca 1989 r., Jan Paweł II nauczał: „Człowieczeństwo Chrystusa jest także dziełem Najświętszej Dziewicy. Duch Święty ukształtował Serce Jezusa w łonie Maryi, która czynnie współpracowała z Nim jako matka i wychowawczyni: jako matka świadomie i w sposób wolny całkowicie zaakceptowała zbawczy plan Ojca, z drżeniem i w pełnym uwielbieniu i w pełnym milczeniu postępowała za tajemnicą życia, które się w Niej poczęło i rozwijało; jako wychowawczyni kształtowała serce swojego Syna, wprowadzając Go – wraz z Józefem – w tradycje Ludu Wybranego, ucząc Go miłości do Bożego Prawa, przekazując Mu duchowość »ubogich Pana«. Ona pomagała rozwijać inteligencję; Ona wywarła zbawienny wpływ na kształtowanie się Jego temperamentu. Wiedza o tym, że Dziecko Ją przewyższa, jest bowiem »Synem Najwyższego«, bynajmniej nie umniejszała troski o Jego ludzką formację”.
Nie tylko fakt zapoczątkowania Serca Jezusa w łonie Maryi, ale także Jej funkcje spełniane względem Syna miały wpływ na duchowy kształt Jego Serca. Nigdy nie będziemy w stanie określić, w jakim stopniu Serce Jezusa ukształtowało się pod wpływem Maryi i jaki ta formacja miała wpływ na Jego ludzkie Serce. Że taki wpływ miała, nie ulega najmniejszej wątpliwości. W świetle nauczania św. Jana Pawła II jest w najwyższym stopniu uzasadnione, abyśmy czcząc Serce Jezusa, łączyli je ściśle z Sercem Maryi. Możemy mówić za tradycyjną teologią o tym, że między Jezusem i Maryją nawiązało się dogłębne i szczególne przymierze Serc. Do tego faktu również nawiązał św. Jan Paweł II, gdy w rozważaniu przed modlitwą „Anioł Pański” w niedzielę, 15 września 1991 r., mówił, że w Maryi widzimy „definitywne przymierze tych Serc: Serca Syna i Serca Matki, Serca Matki i Serca Syna”.
