221 lat temu, 14 października 1793 roku, Sejm Grodzieński, obradujący pod rosyjskimi bagnetami, przyjął „jednogłośnie” traktat wieczystej przyjaźni z Rosją. Dokument dawał Rosji prawo do stałej okupacji i tak już ograniczonego rozbiorami terytorium Polski. Polska dyplomacja została całkowicie podporządkowana rosyjskiej. Wszystko zgodnie z prawem. Wcześniej jedni posłowie przekupieni pruską łapówką, a inni zmuszeni fizycznie przez Rosjan podpisali oddanie ziem polskich Królestwu Prus. To przypieczętowało drugi rozbiór Polski.
Takich traktatów wieczystej przyjaźni podpisywanych z bagnetem przystawionym do głowy znajdziemy w polskiej historii wiele. Było nim między innymi ustalenie w Moskwie składu Rządu Jedności Narodowej w czerwcu 1945 r., wpisanie do roty przysięgi wojskowej PRL „przymierza z Armią Radziecką”, formalne oddanie zwierzchnictwa nad LWP armii radzieckiej w 1980 roku na wypadek III wojny światowej, którą miał rozpętać ZSRS. Nic takiego jednak nie przydarzyło się w II Rzeczypospolitej.
Niestety, mamy przykłady traktatów przyjaźni podpisywanych pod presją także po 1989 roku. W ostatnich latach była to odwilż narzucona Polsce przez Moskwę po 10 kwietnia 2010 roku. Tym razem rolę przystawionego bagnetu pełniła katastrofa samolotu z prezydentem RP na pokładzie. Na tę poprawę stosunków jak zwykle w historii Polski jedni przystali chętnie, inni zrobili to pod przymusem. Opozycja wobec brutalnego nacisku tradycyjnej dyplomacji rosyjskiej została skazana na ostracyzm. W kontekście tego stawianie pomnika prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu oraz pozostałym ofiarom katastrofy pięć lat po tragedii jest potwierdzeniem rosyjskiego nacisku. Co stało na przeszkodzie, by pomnik stanął w pierwszą rocznicę katastrofy? Być może atmosfera strachu i niechęci tak wyczuwalna wśród osób promujących układ wieczystej przyjaźni z Rosją, gdy wspominano członków delegacji z 10 kwietnia 2010. Nawet dziś, gdy prezydent Bronisław Komorowski odpowiada pozytywnie na inicjatywę budowy pomnika, wciąż pada hasło, że akurat na Krakowskie Przedmieście nie zgodzi się konserwator zabytków. To argument bardzo w stylu rosyjskiej dyplomacji, wszak trzeba uszanować zabytki, których ochrona jest usankcjonowana prawnie. Hasło to pada z ust prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz. Nie przeszkadzają nowoczesne instalacje na Trakcie Królewskim: kolorowe zadaszenia wyjść z II linii metra, elektromagnetyczne stojaki na rowery. W parku Skaryszewskim im. Ignacego Paderewskiego (!) pomnik sowieckiego okupanta, a także inne ulice i pomniki komunistyczne. Obecnej prezydent Warszawy przeszkadza Lech Kaczyński i upamiętnienie śmierci Polaków na terytorium Rosji.
Bez względu na to, gdzie stanie ten pomnik, będzie to zdecydowanie za późno. Symbolizować będzie uległość rządu polskiego wobec Rosji w latach 2010-2015. Ta serwilistyczna postawa była obca tym, którzy chcieli tego pomnika od początku. Tym, którzy nie zgadzali się na zamknięcie Izby Pamięci płk. Kuklińskiego w 2010 roku oraz na usunięcie Pomnika Katyńskiego z pl. Zamkowego. Także tym, którzy od lat bronią istnienia Telewizji Trwam, choćby w ostatnią sobotę. Oni nie sprzedali za własną wygodę godności. Jest coś niesmacznego w konieczności przekonywania ludzi do postawy koncyliacyjnej w 5 lat po katastrofie, w warunkach ciągłej walki o prawdę i godne traktowanie.
