logo
Jan Maria Jackowski
Wielkie zwycięstwa nad Moskwą
Sobota, 13 września 2014

W cieniu bieżących wydarzeń prawie nie zauważona została 500. rocznica bitwy pod Orszą. A przecież to bardzo ważne zwycięstwo sprzed pięciu wieków ma znaczenie nie tylko historyczne, lecz również zawiera istotne przesłanie w kontekście agresji Rosji na Ukrainę i konsolidacji rosyjskiej strefy wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Nie przypadkiem Sejm Republiki Litewskiej ogłosił rok 2014 Rokiem Bitwy pod Orszą z okazji jej 500. rocznicy.

8 września 1514 roku, a więc w święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, wojska polsko-litewskie pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Konstantego Ostrogskiego pokonały armię moskiewską. Dzięki temu zwycięstwu pochód Rosji na Zachód został powstrzymany. Powstrzymany też został śmiertelnie groźny dla państwa polsko-litewskiego sojusz antyjagielloński obliczony na rozbicie państwa, zawarty przeciw królowi Zygmuntowi Staremu pomiędzy wielkim księciem moskiewskim Wasylem III Rurykowiczem a cesarzem Maksymilianem I Habsburgiem i wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Albrechtem Hohenzollernem. Sojusznicy zobowiązali się do wzajemnej pomocy i podziału terytorialnego ziem polsko-litewskich. 260 lat później sojusz rosyjsko-prusko-austriacki przeprowadził skutecznie ten plan i doprowadził do rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Plan Wasyla III Rurykowicza – który prowadził politykę „zbierania ziem ruskich” (tak jak obecnie Putin) – był oparty na koncepcji odbicia „bramy smoleńskiej”, jak również zajęcia Kijowa, Połocka i Witebska. Smoleńsk miał znaczenie strategiczne, ponieważ stanowił jedyną dogodną drogę na Moskwę, co potwierdziła kampania napoleońska w 1812 roku oraz ofensywa niemiecka w 1941 roku. Po zajęciu Smoleńska 31 lipca 1514 r. wojska moskiewskie ruszyły na zachód, by zamknąć pod Orszą przeprawę siłom litewsko-polskim, zakładając, że wojska Ostrogskiego skorzystają z mostów na Dnieprze, a te znalazły się pod rosyjską kontrolą. Tymczasem  jazda przeprawiła się przez znany Ostrogskiemu z poprzedniej bitwy z 1508 roku bród, a piechota i artyleria poprzez  dwa mosty pontonowe zbudowane przez własną rotę inżynieryjno-saperską. Dzięki temu 8 września 1514 roku o godzinie 9.00 rano wojska polsko-litewskie stanęły naprzeciw Moskiwczan od strony, od której się nie spodziewali. Rozpoczęła się zwycięska bitwa znakomicie rozegrana przez hetmana Ostrogskiego, zakończona zdobyciem obozu wroga i wzięciem tysięcy jeńców.

9 września 1514 roku król Zygmunt Stary w listach do Papieża Leona X, Władysława II, króla Węgier, Leonarda Loredano, doży weneckiego, Stefana VII Batorego, wojewody siedmiogrodzkiego, i Albrechta Hohenzollerna, wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, opisał to wielkie zwycięstwo. W ocenie historyków, choć sukces był niepełny w aspekcie militarnym, bo nie udało się odzyskać Smoleńska, to jednak ofensywa Moskwy została powstrzymana. Natomiast w wymiarze międzynarodowym największym osiągnięciem było zneutralizowanie Habsburgów i rozbicie ligi antyjagiellońskiej, co zostało potwierdzone podczas zjazdu wiedeńskiego w 1515 roku.

Bitwa pod Orszą była, obok bitwy pod Mohaczem, największą bitwą w XVI-wiecznej Europie. Jest dowodem chwały oręża polskiego i wpisuje się w nasze słynne zwycięstwa nad Moskwą, takie jak: bitwa pod Newlem w 1562 roku, wielkie zwycięstwo pod Kłuszynem w 1610 i zdobycie Smoleńska, co doprowadziło w 1611 roku do czołobitnego hołdu cara Wasyla IV przed polskim królem, czy bitwa pod Połonką w 1660 roku, dzięki której zostały wyzwolone ziemie litewskie po górny Dniepr na wschodzie i Dźwinę na północy. W 1920 roku był „cud nad Wisłą”, jedna z 18 najważniejszych bitew w dziejach świata.

Aktualizacja Niedziela, 14 września 2014

NaszDziennik.pl



Pozostałe felietony:
Sobota, 27 grudnia 2014
Sobota, 20 grudnia 2014
Sobota, 13 grudnia 2014
Sobota, 29 listopada 2014
Sobota, 22 listopada 2014
Sobota, 25 października 2014
Sobota, 18 października 2014
Sobota, 11 października 2014
Sobota, 4 października 2014
Sobota, 27 września 2014
Sobota, 20 września 2014
Sobota, 6 września 2014
Sobota, 23 sierpnia 2014
Sobota, 16 sierpnia 2014
Sobota, 9 sierpnia 2014
Sobota, 2 sierpnia 2014
Sobota, 26 lipca 2014
Sobota, 19 lipca 2014
Sobota, 12 lipca 2014
Poniedziałek, 30 czerwca 2014
Sobota, 21 czerwca 2014
Sobota, 14 czerwca 2014
Sobota, 7 czerwca 2014
Sobota, 24 maja 2014
Sobota, 17 maja 2014
Sobota, 26 kwietnia 2014
Sobota, 19 kwietnia 2014
Sobota, 12 kwietnia 2014
Sobota, 5 kwietnia 2014
Sobota, 29 marca 2014
Sobota, 1 marca 2014
Sobota, 15 lutego 2014
Sobota, 18 stycznia 2014
Sobota, 11 stycznia 2014
Sobota, 4 stycznia 2014
Sobota, 21 grudnia 2013
Sobota, 14 grudnia 2013
Sobota, 23 listopada 2013
Sobota, 16 listopada 2013
Sobota, 2 listopada 2013
Sobota, 19 października 2013
Sobota, 12 października 2013
Sobota, 28 września 2013
Sobota, 21 września 2013
Sobota, 14 września 2013